De discussie over energiekosten in Nederland is de laatste jaren enorm verhit — en stadsverwarming speelt daarin een onverwacht grote rol. De vaste tarieven voor stadswarmte lijken ogenschijnlijk onaantastbaar. Maar is die schijnbare rust echt zo zeker? In dit artikel duiken we in de feiten: hoe groot is de kans op veranderingen in de stadswarmtesector in de komende jaren?
Stadsverwarmingstarieven: waarom blijft de prijs steken?
Iedereen praat over de energierekening, maar de specifieke situatie van stadsverwarmingsklanten blijft vaak buiten beeld. Toch is stadswarmte voor veel gemeenten — denk aan Utrecht, Den Haag of Purmerend — méér dan een technologische keuze: het raakt direct de portemonnee van honderdduizenden huishoudens, en beïnvloedt het lokale politieke klimaat.
Wist u dat de prijs voor stadswarmte in Nederland sinds 2014 vrijwel niet is gewijzigd? Terwijl de stroom- en gaskosten in 2022 opnieuw flink schommelden, bleef het warmtetarief ‘bevroren’. Ongeveer 70% van de stadswarmte wordt uit aardgas opgewekt — waarvan de prijzen de afgelopen tien jaar tussen de 9 en 340 euro per megawattuur (!) schommelden. Nog opvallender: de prijs voor stadswarmte is in veel gevallen per gigajoule zelfs lager dan de groothandelsprijs voor aardgas. Dat voelt bijna als magie, tot je het mechanisme erachter kent.
De overheid houdt deze tarieven kunstmatig laag via twee constructies. Ten eerste de onbekende maar invloedrijke ‘Warmtepot’, een soort extra heffing op zakelijke elektra. Ten tweede de hervorming van ‘bijzondere instellingen’, zoals sporthallen en zwembaden. Niet zonder gevolg: kijk eens naar het recente nieuws uit Rotterdam en Amersfoort, waar publieke voorzieningen vanwege gestegen warmtetarieven hun deuren moesten sluiten — het effect is direct merkbaar.
Welke kant gaat stadsverwarming op?
De kans dat er tot de verkiezingen van 2026 grote veranderingen komen in de financiering van stadsverwarming, lijkt klein — zeker als winters zacht blijven. Politieke partijen schuwen verhogingen, vooral omdat ruim een miljoen stemmers afhankelijk zijn van stadswarmte, vaak buiten de Randstad. alleen een extreem strenge winter zou het debat openbreken. Stel: uw buren met een HR-ketel draaien op volle toeren — hun maandlasten verdubbelen, terwijl de thermostaat bij u nauwelijks lager hoeft. Onvermijdelijk breekt de discussie weer los: wie betaalt het verschil, en hoelang is dat nog houdbaar?
Het laatste bericht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat biedt in elk geval tot en met de volgende winter beperkte helderheid: voor particulieren blijven de stadswarmtetarieven gefixeerd, met mogelijk juist een daling voor instellingen als scholen en zwembaden. Vaste prik, behalve als het weer opnieuw roet in het eten gooit.
