De vraag naar producten met een prijsplafond is afgelopen maanden flink toegenomen — en inkopen leveren winkeliers juist meer verlies op. wie nu op zoek gaat naar melk met de officiële vaste prijs, moet vaak drie supermarkten af. En suiker voor een spotprijs? Evenmin vanzelfsprekend in 2025 in Nederland.
Prijsplafond verlengd, maar winkeliers in de knel
Zoals bekend verlengde het kabinet het prijsplafond op basale voedingsmiddelen recent tot eind dit jaar. Dat betekent dat zeven producten — kristalsuiker, zonnebloemolie, patentbloem (type 405), 2,8% UHT-melk, kipfilet en -dij, én varkensham — niet duurder verkocht mogen worden dan op 15 oktober vorig jaar.
Juist daardoor moet u opletten: producten met prijsbescherming zijn vaak nauwelijks op voorraad. Supermarkten krijgen ze moeilijk binnen, en als ze geleverd worden, zijn ze in een mum van tijd uitverkocht — dat hoor ik zelf zelfs in de uitleg van lokale medewerkers bij Jumbo en Albert Heijn.
Winkeliers betalen de rekening
De kosten van deze zo gereguleerde producten stijgen haast sneller dan hun verkoopprijs. Winkeliers betalen dus misschien wel meer aan de leverancier dan wat ze ervoor mogen vragen in de winkel — een verlies dat de overheid niet compenseert. Het resultaat? Steeds minder winkels hebben zin om flinke hoeveelheden in te slaan.
György Vámos, voorzitter van de landelijke branchevereniging, gaf onlangs openlijk toe: “De verliezen stapelen zich maand na maand op, en die financiële druk is niet meer houdbaar.” De stijgende energierekening doet er trouwens ook nog een schepje bovenop.
Het onbereikbare, goedkope product
Heeft u het weleens meegemaakt? Door heel Den Bosch van filiaal naar filiaal, op zoek naar die goedkope melk — maar overal lege schappen. Of, zoals een lezer uit Groningen mij mailde: de supermarkt houdt zich wel strikt aan het minimum, maar die voorraad is na opening meteen weg. Dan koop je alsnog het duurdere huismerk, want je kunt moeilijk wachten tot morgen.
Beperkte hoeveelheden per klant, slimme trucs bij kleine dorpswinkels: sommige ondernemers lijken het systeem zelfs bewust te ‘ontwijken’ door minimaal te bestellen — het vereiste aantal, niet meer. Gemeentelijke controleurs komen langs, maar kunnen weinig doen als de leveranciers zelf niet op tijd leveren. Resultaat: het prijsplafond bestaat formeel, maar de praktijk voelt heel anders.
En suiker? Idem dito — even waren er zelfs tekorten aan zonnebloemolie, vooral vorig najaar. Deskundigen verwachten dat dit soort schaarste voorlopig blijft terugkeren, zeker zolang de regelgeving niet gewijzigd wordt.
Verstoorde prijsschema’s in het schap
Laten we even met cijfers werken. Vorige maand was 2,5% UHT-melk gemiddeld €1,23 per liter, terwijl 1,5% ESL-melk naar €1,64 kroop — cijfers van het CBS. Officiële prijsplafond-melk, als je die al treft, is opeens goedkoper dan sommige ‘gewone’ soorten met minder vet. Voor kip en vlees geldt hetzelfde: kipfilet blijft min of meer gelijk, maar een simpele kipdij is in tien maanden bijna verdubbeld, en gesneden kip schoot eveneens omhoog.
Kortom, door het prijsplafond raken de verschillende productgroepen uit balans. Soms is een premium product uit de aanbieding nu goedkoper dan iets wat eerst gold als standaard. Hoe langer het prijsplafond duurt, hoe meer deze prijsschema’s vertroebelen. U raadt het al — na afloop van deze maatregel, mogelijk volgend jaar, dreigt een flinke prijsstijging als de markt zich moet herstellen.
Wat betekent dit voor de consument? Houd rekening met meer zoektocht naar koopjes, maar ook met hogere uitgaven buiten de vaste prijsproducten. Een extra tip: probeer lokale zuivelproducenten eens — in Brabant en Friesland vind je nog kleine boerderijen met verse melk, soms zelfs goedkoper dan in de supermarkt. Dat soort tips deel ik graag, want in 2025 heeft iedereen behoefte aan een beetje financiële ademruimte.
