De afgelopen jaren zijn ingrediënten als quinoa, couscous, bulgur, gierst en boekweit niet meer weg te denken uit de schappen van Albert Heijn of Ekoplaza. Toch: ondanks dat een deel hiervan gewoon in Nederland wordt verbouwd, zijn ze vaak duurder dan simpel rijst. Hoog tijd om de feiten op een rijtje te zetten — welke bijgerechten zijn calorie-efficiënt én vriendelijk voor je portemonnee?
In dit artikel vergelijk ik de populairste bijgerechten op basis van de gemiddelde prijzen en het caloriegehalte per kilo gekookt product. Zo kun je bewuster kiezen wat je op tafel zet. Elke keuze kent z’n eigen voordelen — en verrassingen. Laten we erin duiken.
1. Witte rijst
1300 kcal / €0,60 per kilo
Rijst is goedkoop, snel klaar en een klassieker bij talloze gerechten. Toch vinden veel Nederlanders het geen topcombi bij stoofvlees of schnitzels — daarvoor zijn aardappels of tarweproducten geliefder. Zelf gebruik ik rijst vooral in Aziatische gerechten of makkelijke doordeweekse bowls.
2. Maisgriesmeel (polenta)
1500 kcal / €0,75 per kilo
Polenta wordt in Nederland zelden gemaakt, maar eigenlijk is het ideaal. Zeker bij een robuuste stoofpot of pittige goulash — en dan te bedenken dat biologische, lokaal geteelde maisgries tegenwoordig in steeds meer winkels ligt, zelfs bij Dirk en Deen. Even oefenen met de textuur en je hebt een verrassend alternatief in huis.
3. Aardappels
De eeuwige troef van de Nederlandse keuken. Gekookte aardappelen liggen qua calorieën (ongeveer 700 kcal per kilo) een stuk lager dan granen, maar ze vullen goed en zijn spotgoedkoop, zeker als je ze op de markt haalt — soms €0,30 per kilo bij lokale boeren. Niet voor niets passen ze perfect naast stamppot, gehaktbal of gewoon met jus!
4. Gerst (gort, ofwel ‘gersli’)
1300 kcal / €1,10 per kilo
Gerst doet qua smaak denken aan rijst en past perfect in bijvoorbeeld pilav of een groentestoof. Echter — als bijgerecht naast een AVG’tje vinden veel mensen het wat vreemd. Zelf maak ik er vooral stevige herfstsoepen mee. Klein puntje: gort kook je niet in vijf minuten, dus wat extra tijd nodig.
5. Tarwegries (Nederlandse ’tarhonya’)
1400 kcal / €0,95 per kilo
Deze grofgekruimelde pasta is terug van weggeweest. Je vindt ‘m soms als ‘boerenpasta’ bij DekaMarkt of op Turkse markten. Lekker in ovenschotels, als snelle basis naast stoof of zelfs in soepen. Prijs-kwaliteitsverhouding? Zeer solide.
6. Nokedli (Zelfgemaakte Hongaarse pasta)
Ongeveer 3000 kcal / €0,45 per kilo
De winnaar qua prijs én energie. Nokedli vraagt wel wat handwerk: bloem, een eitje, water en even door de nokedli-rasp (of een grove zeef, als je die hebt). Past perfect bij paprikastoof of gewoon zo, met ei en bieslook. Let wel: traditioneel serveer je het niet zomaar naast elk Nederlands gerecht.
7. Boekweit
900 kcal / €2,60 per kilo
We komen nu bij de luxere alternatieven. Boekweit is supersnel klaar, maar heeft een uitgesproken smaak en klassiekers als boerenkool of stoofpot kunnen daar niet altijd mee uit de voeten. Wie graag experimenteert (boekweit-pannenkoek, anyone?), komt prima aan z’n trekken.
8. Quinoa
1200 kcal / €4,20 per kilo
Quinoa is in 2025 nog steeds duur, en wordt (helaas) nauwelijks in Nederland verbouwd. Niet de allerduurzaamste keuze. Qua structuur heerlijk in salades of een lauwwarme bowl, maar als bijgerecht naar Hollandse maatstaven wat buitenbeentje — ook vanwege de prijs.
9. Gierst
1200 kcal / €1,10 per kilo
Gierst vind je steeds vaker bij Ekoplaza en Marqt. Het heeft een licht zoete, nootachtige smaak en een stevige beet. Ideaal als je wilt variëren of minder tarwe wilt eten. Even creatief zijn, maar dan verras je je gasten gegarandeerd een keer.
10. Bulgur
Veel mensen denken dat bulgur een pasta is, maar het is eigenlijk grof gebroken, voorgekookte tarwe. In 2025 vind je bulgur in bijna elke supermarkt — vooral gebruikt in salades, schotels of als basis van een snelle Turkse pilav. Gezond, snel en prijstechnisch ongeveer gelijk aan couscous.
Dus: welke bijgerecht kies je?
Als je let op portemonnee én vulling: nokedli, aardappel en witte rijst blijven toppers. Wil je wat luxer en gezonder uitpakken, overweeg dan polenta, bulgur of gierst. Waar je ook voor gaat — er zijn genoeg mogelijkheden om goedkoper én creatiever te koken. En zeg nou zelf: af en toe een experiment, dat houdt het leuk op tafel.
