Wist u dat er wereldwijd tussen de vijf- en twintigduizend eetbare plantensoorten bestaan? Toch eindigen we in Nederland met een handjevol op ons bord. En dat terwijl zelf eetbare planten kweken niet alleen uw portemonnee spaart, maar uw maaltijden nét dat beetje extra geeft. Helemaal als u, zoals steeds meer Amsterdammers en Rotterdammers — de duurzame opties meeneemt bij het inrichten van uw tuin of balkon. Zo legt u een gezonde én milieuvriendelijke basis voor jarenlang eetplezier.
Duurzaamheid in uw moestuin
Duurzaamheid is anno 2025 gelukkig geen trend meer, maar een noodzakelijkheid. Ook voor tuinieren — of dat nu op een postzegeltuintje in Utrecht is, of een balkonbak in Haarlem. Heeft u plannen voor een eigen minituintje? Dan loont het om uw tuinontwerp te baseren op principes uit de permacultuur. Bij deze aanpak zorgt u met zo min mogelijk externe middelen voor rijke, gezonde bodem — én dus sterke eetbare planten.
Kleine stappen maken een groot verschil: een composthoop (veel VvE-tuinen in de Randstad hebben er al een), wordt de perfecte voedingsbron voor uw planten. Regenwater opvangen is simpel: plaats een ton onder de dakgoot, of — iets voor echte klussers — installeer een afwateringssysteem met een vijvertje waar het regenwater in stroomt. Dat bespaart direct op leidingwater én is fun om te bouwen.
Het geheim van plantencombinaties
Planten op de juiste manier combineren maakt uw leven makkelijker. Zo hoeft u minder te werken en groeien eetbare soorten beter. Typisch Nederlands voorbeeld: zet basilicum tussen uw tomatenplanten. Het kruid houdt onkruid tegen, beschermt de bodem tegen uitdroging én — geen grap — de tomaten smaken intenser.
Lekker creatief? Probeer de ‘drie zussen’-methode uit Zuid-Limburg: maak een heuveltje aarde, plant mais in het midden, bonen eromheen — zodat ze langs de stengel omhoog klimmen — en pompoen ernaast. De mais biedt steun, de bonen binden stikstof in de grond, en de pompoenbladeren houden de bodem vochtig.
Een verhoogde bak met laagjes compost en aarde geeft nóg meer voeding én u kunt er makkelijk variëren: van rucola tot wortels. Vergeet niet: sommige plantensoorten helpen elkaars groei, andere hinderen juist, of trekken plagen aan. Knoflook bijvoorbeeld verjaagt insecten uit uw aardbeienbed, maar kolen trekken juist allerlei rupsen. En wist u dat aardappels en tomaten dezelfde ziektes delen? Leuk om eens over na te denken als u zaadjes uitkiest bij Intratuin of de lokale volkstuinenvereniging.
Water geven met Hollandse nuchterheid
Het beste water? Regenwater! En dat hoeft u niet te verspillen. Een simpele regenton doet wonderen, maar met wat handigheid kunt u ook een ondergronds reservoir maken — of zelfs een kleine vijver. Veel moderne stadstuinen in Eindhoven doen het al.
Bent u praktisch ingesteld? Overweeg de ‘olla’: een poreuze, ingegraven pot van terracotta die langzaam water afgeeft precies waar het nodig is — bij de wortels van uw planten. Hierdoor bespaart u een hoop water, en het werkt zelfs als u een weekendje weg bent naar Texel.
Gratis eten uit de natuur
Er zijn verrassend veel eetbare bloemen en blaadjes in de Nederlandse natuur. Voeg bijvoorbeeld Oost-Indische kers toe aan de salade, of een handvol beukenbladeren in de soep. Deze ‘wilde groenten’ zijn vaak net zo voedzaam als gekochte — én gewoon gratis te vinden tijdens een wandeling in het Amsterdamse Bos of het Mastbos bij Breda. Toch handig om een eetbare-planten-app mee te nemen, voor het geval dat.
Nog meer slimme duurzame tips
Begin met zaaien zelfs zonder tuin: eierdozen op de vensterbank doen het bijvoorbeeld perfect voor jonge plantjes. Kinderen vinden het geweldig om mee te helpen — na school direct de handjes in de aarde tussen de paprika’s en radijzen.
Ga ook eens op expeditie naar eetbare wilde planten. Verrassend veel soorten groeien gewoon in de buurt — zelfs in de bloembak langs de straat. Of probeer zaailingen van pastinaak uit op een zonnig balkon in Delft.
Nuttige dieren in huis halen kan al met simpele trucjes: hang een vogelhuisje op — in Rotterdam hangt inmiddels bijna elke tuin er één — en de merels bestraffen direct de slakkenplaag. Kies bloemen als lavendel of zonnehoed naast uw moestuin of balkon: bijen zullen u dankbaar zijn. Denkt u aan egels? Zelfs in binnenstedelijk gebied verschijnen ze, mits u een klein beschut hoekje maakt onder de haag.
Ook midden in de stad, zoals Den Haag Centrum, kunt u dus perfect genieten van uw oogst. Steeds meer gemeenschappelijke tuinen ontstaan op braakliggende terreinen — check bijvoorbeeld de lijst op buurtmoestuin.nl voor een tuin bij u in de buurt.
